De cranberrybes

De Amerikaanse veenbes (Occicocus Vaccinium Macrocarpon Aiton) ofwel lepeltjesheide genoemd groeit in het wild in de lage duinpannen. Het zijn altijd groene struikjes. In het najaar vormt zich in de top van de bloeischeut een knop, tijdens de bloei (eind juni- half juli) is het cranberry terrein overgoten met een rozerode gloed. Onrijpe bessen zijn geelachtig wit, bij het rijper worden kleuren zij van donker tot blauwachtig rood. De cranberrybes is rijk aan vitamine C, en de plant bevat geneeskrachtige zuren o.a. tegen nier- en blaaskwalen. Bovendien maakt de aanwezigheid van natriumbenzonaat de vruchten lang houdbaar.

Historie van de cranberry
De cranberry komt oorspronkelijk uit Amerika. Vanwege de geneeskrachtige werking van deze vitaminerijke bes werden ze door de oude zeevaarders op hun lange reizen meegenomen. Na een woeste storm spoelden op het Terschellinger strand vaten aan met paarsrode ovaalvormige bessen. Begerig naar wijn sloegen de jutters de vaten open maar lieten teleurgesteld de bessen achter. Sindsdien groeit de cranberrystruik in de zonnige duinvalleien van vooral Terschelling maar ook op Vlieland en op kleinere schaal op Ameland. De zilte lucht en de kalkarme ietwat zure, vochtige grond met een wisselende waterstand bleek een uitstekend leefmilieu voor deze bessen.

De oogst van cranberries
Nergens anders op de wereld worden Ecologische Cranberries geoogst dan op Terschelling. De Cranberry is een puur wilde vrucht en cultuurtechnische maatregelen zoals bemesten, bevloeien, verzanden e.d. zijn niet toegestaan. De bes behoudt hierdoor haar natuurlijke karakter.
De oogst van de Cranberries vindt plaats gedurende de maanden september en oktober. De hoeveelheid van de oogst vertoont een zeer grillig verloop. De opbrengst is dan ook volledig afhankelijk van de natuurlijke omstandigheden want de Cranberry is een zeer sterke plant, maar is erg gevoelig voor nachtvorst.
De oogst wordt uitgevoerd door ervaren plukkers, die met harkbakken de besjes van de struiken rissen. Een gedeelte wordt ook nog met de hand geplukt. Het betreft hier de bessen die bestemd zijn voor de versmarkt, die dus volledig onbeschadigd in doosjes in de winkels aangeboden worden. Dagelijks wordt de geplukte oogst op het bedrijf aangeleverd en verwerkt.

Urineweginfecties
Cystitis of blaasontsteking is een bijzonder pijnlijke aandoening. De belangrijkste veroorzaker is de Escherichia Coli bacterie (E-coli bacterie). De E-coli bacterie komt normaal voor in de darmen en bevordert daar de spijsvertering, wanneer echter deze bacterie in de urethra of urinebuis terecht komt kan deze een infectie van de blaas en de nieren veroorzaken.

In 1998 werd voor het eerst wetenschappelijk vastgesteld dat door het zure karakter van de Cranberry het hechten van de bacterie in de urinebuis voorkomen en tegengegaan wordt, waardoor een ontsteking voorkomen of ingeperkt wordt. Sindsdien hebben talrijke studies deze resultaten bevestigd

Cranberries bevatten proanthocyanidines, beter bekend als verdichte tanninen. Deze substanties zijn in staat het vastplakken van infectie veroorzakende bacteriën aan de cellen van de urinewegen te voorkomen. De ziekteverwekkers worden eenvoudig uit het lichaam weggespoeld voordat er een infectie ontstaat.

Bij een acute vorm van blaasontsteking dient men gedurende 21 dagen dagelijks 150 ml puur cranberrysap te drinken.
Bij chronische blaasklachten is het dagelijks gebruik van 75 ml. puur cranberrysap aan te raden.

Cranberrysap biedt voor patiënten met chronische blaas- en urinewegontsteking een goed alternatief t.o.v. het gebruik van antibiotica en kan zonder problemen langdurig gebruikt worden

Bescherming maagslijmvlies
De in cranberries aanwezige substanties bevorderen waarschijnlijk ook de gezondheid van het maagslijmvlies van de mens. Eerste onderzoeken doen vermoeden dat het antiplakeffect van de cranberry de bacterie helicobacter pylori ervan kan weerhouden zich op de maagwand vast te zetten.

Onderzoeksresultaten staven de hypothese dat de helicobacter pylori bij het ontstaan van schade aan het maagslijmvlies en zweren in het bovenste deel van het maag-darmkanaal betrokken is. Bovendien schijnt de aanwezigheid van de helicobacter pylori het risico op maagkanker flink te verhogen.

Mond
De antiplakeigenschappen van de bestanddelen van de cranberry helpen niet alleen tegen bacteriële infecties in de urinewegen. Ook in de mond oefenen ze een beschermende functie uit.

Invloed op het cholesterolgehalte in het bloed
In laboratorium- en klinische onderzoeken is gebleken dat secundaire plantenstoffen effectieve antioxidanten zijn, die mogelijk voor het gezond blijven van het hart kunnen zorgen. Cranberries bevatten goed waarneembare hoeveelheden flavonoïden en polyfenolen. Deze secundaire plantenstoffen voorkomen oxidatie van het "slechte" LDL-cholesterol.

Helpers tegen vrije radicalen
Cranberries bevatten in vergelijking met andere vruchten zeer veel antioxidatief werkende bestanddelen. Antioxidanten beschermen de lichaamscellen tegen aanvallen van vrije radicalen, die als bijproduct van stofwisselingsprocessen of door belastingen van buitenaf (nicotine, UV-straling, alcohol enz.) in het lichaam ontstaan. Vrije radicalen beschadigen - als agressieve moleculen - lichaamscellen en zijn de oorzaak van kanker, diabetes, atherosclerose, reumatische aandoeningen en vroegtijdige huidveroudering.

De cranberrybes is o.a. verwerkt in cranberryjam, cranberrycompote, cranberrymosterd, cranberrysap, cranberrywijn, cranberrylikeur, cranberrythee, cranberrysiroop, cranberrymosterd. De cranberryproducten kunt u bestellen in de Waddenkiosk